Archief van de schepenbank van Asse
De schepenbank van Asse was gevestigd in het gebouw dat nu het Oud Gasthuis is.
De schepenbank verzorgde in die tijd het plaatselijk bestuur en rechtbank.
Bert Tops heeft het Archief van de schepenbank van Asse ontsloten. Ook de
beschrijving van het archief staat online.
binnenplaats van het Oud Gasthuis annex Schepenbank met muurankers uit 1727 |
deze vleugel is door Joris Spanhove beschreven in Ascania 1974, 74-87 |
Incident te Krokegem 1749
Document nummer 684 van het archief is getiteld:
"De hoofddrossaard tegen Gillis de Smedt zn Gillis te Krokegem: slagen en verwondingen aan Hendrik van Huijneghem op de openbare weg. 1749-1750
94-684 1 katern, erg beschadigd"
Henricus was de oudste zoon en niet gehuwd. Waarom vertrok hij uit Asse?
Opvallend is het grote aantal Van Huynegems dat in de gezochte periode in het archief van de schepenbank voorkomt.
Het betreft hoofdzakelijk zakelijke geschillen, de familie Van Huynegem was dus vermoedelijk niet echt arm.
De familie van Huynegem incl. Henricus was rooms-katholiek, dus er was ook geen sprake van een protestants geloof.
Mogelijk was een incident te Krokegem, na de St. Hubertusviering van 3 november 1749, voor Henricus de aanleiding om uit Asse te vertrekken.
fragment uit het dossier van de schepenrechtbank in Asse |
Krokegem is een buurdorp dat tegenwoordig is vastgebouwd aan de kern van Asse.
Het document is door de Koninklijke Heemkundige Kring van Asse ontsloten:
Hier staat te lezen dat het ging om een soort dispuut(ruzie) tussen 2 jeugdige mannen.
Hendrik werd ernstig afgetuigd door een man met stok en werd ook nog gebeten door diens hond.
Het slachtoffer woonde op de grens met Mazenzele, nu deelgemeente van Opwijk.
De onenigheden ontstonden na een Hubertusviering te Asse-ter-Heide,
Hendrik ging hulp halen bij bekenden te Mazenzele en nadien werd hij dus toegetakeld zoals hiervoor aangehaald.
De verwondingen waren vrij erg, er kwam ook in het verslag een getuigenis van een chirurgijn uit het naburige Opwijk, met name Dr. Maroten!
Het is een vrij ernstig beschadigd document, oorspronkelijk was het in twee gevouwen. Na slechte bewaring op de kerk van Asse is er een grootdeel bovenaan de bladzijden verdwenen, zeg maar verpulverd, hierdoor kan met ongeveer 3/5 van het blad lezen.
Het is in vrij groot schrift geschreven, dus wat overbleef is goed leesbaar.
Waarom dat groot schrift? Je moet weten in die periode werden de griffiers betaald per volgeschreven bladzijde!
Mogelijk betreft het "de Hendrik" die aan de oorsprong ligt van de stamboom.
het Oud Gasthuis in Asse, aan het begin van de Huinegem |
niet alleen oud gasthuis maar ook voormalige schepenrechtbank |
Wie was Gillis de Smedt?
Het betreft vrijwel zeker Egidius (Gillis) de Smedt, geboren 9 juni 1722 zoon van Egidius de Smedt en Maria 't Sas.
Hij was de vijfde grootste boer van Asse's deelgemeente Krokegem (Bron: De grootste boeren in Asse in 1794, Jaak Ockeley in Ascania 2010-2, p. 45-48).
Wie was Hendrik van Huijnegem?
Ten tijde van het incident in 1749 woonden er minimaal vijf en mogelijk zelfs acht personen met de naam Hendrik van Huynegem in Groot Asse.
Het slachtoffer woonde vlakbij het buurdorp Mazenzele (gemeente Opwijk) en had er bekenden wonen.
In onderstaande lijst hadden Hendrik nummer 3 en 7 een link met Mazenzele: 3 was er in 1754 getrouwd en 7 z'n familie kwam er vandaan:
Nummer 7 (die van de verhuizing naar Sluis) was de jongste, niet getrouwd en dus het meest "jeugdig" van de zes.
Nummer 4 is ook kansrijk, gezien zijn leeftijd en vermoedelijke woonplaats Krokegem, nabij Mazenzele.
Van nummer 2 en 4 is de plaats en datum van overlijden niet gekend en die van nummer 1 is ook niet zeker, zie dossier 64. Overlijden Henricus
1 62j 03-02-1687 geboren te Asse, zoon van Catharina de Meester en Egidius uit de Asse-tak
Hij was in 1749 eigenlijk te oud om aan de beschrijving te voldoen, als hij toen nog leefde. De geboorteakte vermeldt geen bijzonderheden.
Hij is mogelijk 25.11.1730 te Asse overleden, hoewel hij voor zover bekend niet getrouwd was
Hij was de oom van nummer 4. Ook 3 was een ver familielid uit Asse
2 40j 30.03.1708 geboren te Kobbegem, zoon van Judocus en Catharina Schockaert, overlijdensdatum onbekend.
Meer gegevens ontbreken. De parochieregisters van Kobbegem tussen 1723 en 1747 lijken niet bestaand of ontoegankelijk.
Met zijn 40 jaar was hij in 1749 eigenlijk niet echt "jeugdig" meer te noemen.
Er zijn geen aanwijzingen dat hij naar Asse is getrokken en op 25.11.1730 als weduwnaar overleden, zie dossier 64.
3 37j 21-03-1712 geboren te Mazenzele, zoon van Anna Maria Lefebure en Stephanus uit de Asse-tak.
Hij is op 19.10.1734 gehuwd met Anna Maria van Volxem, overleden 26-06-1784 in Asse
Hij was in 1749 37 jaar oud en 15 jaar getrouwd, dus minder "jeugdig".
4 32j 18-05-1715 geboren te Asse, zoon van Guilielmus en Gertrudis de Boetselier.
Hij woonde mogelijk omgeving Krokegem en zijn vader noemde Guilielmus (Guillam).
Archiefstuk 4157 van de schepenbank bevat een procesdossier:
"Jan de Proest te Asse tegen Guillam van Huyneghem zn Gillis te Krokegem: betaling van snoeihout. 1734-1735"
5 32j 29-08-1717 geboren te Asse, zoon van Petronilla Hesselens en Guilielmus uit de Mazenzele-tak, 23.12.1754 te Mazenzele getrouwd met Catharina Goossens, overleden 20-03-1762
Zijn grootvader Henricus 1642 woonde in 1727 op een boerderij op de grens van Mazenzele. In 1733 kwam er echter een kleindochter in te wonen.
Mogelijk woonde hij in 1749 in de buurt van Mazenzele.
6 29j 01.04.1720 geboren te Asse, zoon van Laurentius en Johanna Suys, op 04.02.1757 te Kobbegem getrouwd met Johanna Maria de Roy en daar 10.09.1794 overleden.
7 27j 03-11-1722 geboren te Asse zoon van Guilielmus en Anna de Baerdemacker, gehuwd voor 1756 omgeving Sluis, overleden 31-08-1775 in Brugge
Z'n vader was van Mazenzele. Hij was de op één na jongste van de zeven naamgenoten. Het jagersfeest St.Hubertus op 3 november was tevens zijn verjaardag
Hij was oudste zoon en niet getrouwd.
Het incident te Krokegem was voor hem mogelijk de aanleiding om uit Asse te vertrekken. Zijn merkwaardige verhuizing is anders niet goed verklaarbaar.
8 20j circa 1728 geboren te Kobbegem, zoon van Michael en Anna Barbara Stockx.
Hij is 02.02.1762 getrouwd met Maria Anna Van Buggenhout (Wemmel 03.02.1737) en in Mollem gaan wonen. Hij is 26.10.1802 overleden te Brussegem.
Sluis 1749
Wanneer Henricus van Huynegem precies in Sluis neerstreek, is niet zeker.
Wel zeker is dat in augustus 1756 een kind "Van Innegem" van Henricus en Isabella Meulemeester is "geboren onder Nieuwvliet en wonende in de Prins Willem Polder".
Dit was de Generale Prins Willem Polder 2e deel, de grote polder tussen Oostburg en Schoondijke die nog lang na de inpoldering in 1652 veel Vlaamse landarbeiders aantrok.
In 1759 is te Sluis gedoopt Maria Christina van Haenegem, dochter van Isabella Meulemeester uit Watervliet en Henricus uit "Assenede".
De RK pastoor kende natuurlijk Watervliet en dacht bij het horen van de naam Asse gelijk aan het bij Watervliet gelegen Assenede.
Assenede ligt 32 km van Sluis of 6,5 uur gaans zoals men dat toen noemde. Asse is een heel eind verder, ca 85 km oftewel ruim 17 uur gaans
fragment uit een landkaart van Hattinga, opgemaakt in 1745 |
links de stad Sluis en het retranchement Cadsandria aan de oever van de zeearm 't Zwin |
linksboven Nieuwvliet en tussen Oostburg en Schoondijke de Generale Prins Willem Polder 2e deel |
centraal rechts Watervliet en helemaal rechtsonder Assenede |
Henricus als derde doopgetuige in 1754?
Bij het checken van de namen van peters en meters in de stamboom, dook opeens - na een herschikking van Gertrudis - op:
Henricus van Huynegem als derde getuige bij het huwelijk van Joannes Gerstman en Gertrudis van Huynegem op 07.05.1754 te Asse (dossier 56. Gertrudis)
Gertrudis was een zuster van Henricus, Guilielmus was hun vader
Henricus als mede-getuige is vreemd, drie getuigen bij een huwelijk is zeer ongebruikelijk; er staat ook geen "nominé" in de marge
Mogelijke verklaringen:
- Henricus (1722-1775) zou de mede-getuige kunnen zijn geweest, dat was dus de Henricus uit Sluis!
Het incident te Krokegem betrof dan een andere Henricus van Huynegem en er was vermoedelijk geen aanleidng om uit Asse te vertrekken
Henricus'vertrekdatum richting Sluis ligt daarmee tussen mei 1754 en december 1755 (kind geboren bij Nieuwvliet in augustus 1756) en dus erg kort dag!
- Henricus 1722 was als getuige én betrokkene bij Krokegem maar het was geen reden om uit Asse te vertrekken
Waarom is hij dan - in 1755 - wél vertrokken? En het was dan eveneens kort dag om in 1755 te trouwen
- Henricus was al eerder vertrokken (wsl. na het incident te Krokegem maar kwam nog "even" terug om als derde(!) huwelijksgetuige op te treden
Valt uit te sluiten: zo goed waren de verbindingen in 1754 nog niet
- de getuige Henricus was een andere uit de familie, mogelijk was het Henricus 1712-1784, zoon van de in februari 1754 overleden Stephanus, broer van Guilielmus
De kinderen van Stephanus traden wel vaker op als doop-peter/meter en nu wellicht als (mede-)getuige, maar waarom als derde?
Henricus 1722 was mogelijk in 1749 al vertrokken (na Krokegem) en in ieder geval vanaf december 1755 te Oostburg vader van Andries van Innegem
huwelijksakte 07.05.1754 met Henricus van Huynegem (1722?) als derde getuige, waarom waren er drie bij dit huwelijk? |
deze scan van Familysearch toont iets meer details dan de scan van het Rijksarchief, waaruit blijkt dat het woordje "nominé" niet in de akte staat |
"contraxerunt matrimonium praemissis tribus proclamationibus quod attestor" betekent "Ze sloten een huwelijk met de voorgaande drie proclamaties, waarvan ik getuige ben" |
"coram me Petro A Dauwens coadjutore in Asscha" betekent "voor mij Petrus Arnoldus Dauwens, kapelaan te Asse" (1723-1792, vanaf 1760 pastoor te Overboelare) |
"De Speciale parochi licentia deputate et testibus" betekent "Van de speciale vergunning van de plaatsvervangend predikant en getuigen" |
"contraxerunt matrimonium praemissis tribus proclamationibus quod attestor" betekent "ze sloten een huwelijk met de voorgaande drie proclamaties, waarvan ik getuig" |
NB Franciscus Joannes van Overloop was in 1754 koster van Asse |