Dossier 75: Naamgenoot plaatsen langsheen de Vlaamse kust

café Breskens, Rijselstraat 160, Torhout nabij de wijk Breskens en de Breskensstraat

foto van Pol Vanneste 01.01.2007 op de site van Agentschap Onroerend Erfgoed

Naamgenoten in de Vlaamse kustvlakte
Berg-op-Zoom (bij Torhout) - Bergen op Zoom (Nl)
Beveren (IJzer) - Beveren (bij Roeselare) - Bevere (bij Oudenaarde)
Breskens (Torhout) - Breskens (gem. Sluis)
Casantstraat en Casantwijk te Meulebeke, teruggaand op de Kazandmeersen en de historische hoeve "het Casant" - Cadzand-Boonen variant op een industrieterrein bij Beveren (Roeselare) - Cadzand (gem. Sluis)
De Groe (Groede, gem. Sluis) - De Groe (vliedberg, buurtschap en watergang bij Kloetinge, Zld)
Driewegen (dorp bij Biervliet) - Driewegen (dorp bij Terneuzen) - Driewegen (dorp op Zuid-Beveland), liggen hemelsbreed in een driehoek van 10x10x10 km op vroeger afzonderlijke eilanden
Eede (waterloop bij Aardenburg, gem. Sluis) - Eede (waterloop bij Ritthem op Walcheren)
Greveninge (Gravelines bij Duinkerke) en Greveninge (bij Sint-Anna-ter-Muiden, gem. Sluis)
Knokke (W van Diksmuide) - Knokke (verdwenen plaats ten O. van Nieuwpoort, vermeld in de 13e en de 14e eeuw) - Knokke (Oostkust)
Koksijde (Westkust) - Coxyde (Oostkust, bij Oostburg, gem. Sluis)
Koudekerke (Fr., bij Duinkerke) - Koudekerke (bij Heist) - Koudekerke (op het voormalige eiland Wulpen bij Cadzand) - Koudekerke (op het eiland Walcheren)
Middelburg (Vl.) - Middelburg (Walcheren, Zld)
Mikhem (Fr., bij St. Omer) - Mikkem (bij Oostkerke, Brugge)
Oostcappel (Frans grensdorp) - Oostkapelle (Walcheren, Zld)
Oostkerke (Diksmuide) - Oostkerke (Brugge)
Ramskapelle (Veurne) - Ramskapelle (Knokke)
Schore (Diksmuide) - Schore (Kapelle Zld)
Sint-Laureins (Maldegem, Bel) - Sint Laurens (Middelburg, Ned.)
Vlissinge (Oostrozebeke) - Vlissingbeek (Meulebeke) - Vlissinghe (Oedelem) - Vlesinghe (Booitshoeke) - Vlissinghe (Brugge) - Vlissinghe (Tielt) - Vlissingen (Walcheren, Zld)
Watervliet (bij Veurne) - Watervliet (Meetjesland)
West-Cappel (Fr., bij Oost-Cappel) - Westkapelle (Knokke) - Westkapelle (Walcheren)
Wulpen (bij Veurne) - Wulpen (verdronken eiland bij Cadzand)

De grote Westvlaamse toponymist Karel de Flou noemt het verschijnsel ook in "K. de Flou, Kon. Vl. Ac., Versl. Med., 1925, blz. 138."

Verklaring
Als hobbyist moet je heel erg uitkijken met conclusies te trekken uit hedendaagse naamgelijkenissen, terwijl je de oorspronkelijke vormen vaak niet kent!
Ook gerenommeerde naamkundigen zijn in het verleden soms de mist ingegaan doordat zij onvoldoende ter plaatse bekend waren
Op de kaart loopt de lijn tussen de twee naamgenoten vaak ZW-NO, maar dat zal eerder aan de zuidwestenwind liggen die immers meestal de fietsrichting bepaalde

- eenzelfde landschap, bron voor het toponiem (bv. Driewegen, Eede); bij de diverse Vlissinges lijkt er ooit sprake te zijn geweest van eenzelfde bepaald soort moeras ("Vlies-inge")
- migratie van mensen langsheen de kust: plaatsnaamverhuizing,
   colonisten uit hun voormalige woonstreek niet enkel taal en zeden maar ook plaatsnamen mede verhuizen (historicus Jozef Delanghe, 1938)
   Bij Breskens, Middelburg en Watervliet is de verklaring van Delanghe ("plaatsnaamverhuizing") door historici bewezen
   Voor Cadzand is dit niet uitgesloten, aangezien de gekende theorieëen erg gekunsteld klinken en plaatselijke relevantie missen:
   - de officiële verklaring: "verbastering van het Hollandse Kade-zand", verwijzend naar de kleine dijkjes rond het dorp, "kaden"
   - de verklaring van Peter de Lijser in zijn boek Van Badhuis tot Boulevard: "verbastering van het Franse Quatre-cent" voor de Vierhonderdpolder, vlakbij het dorp
- de vele -kapelles en -kerken in de kuststreek zijn ontstaan in een periode van gelijktijdige kerstening en inpolderingen
   de diverse Koudekerkes, Oostcapelles en Oostkerkes spreken voor zich, Sint Laure(i)ns idem
   de naam Westkapelle (bij Knokke) daarentegen komt van Waaskapelle (op slikgrond)
Bij de overige namen is de herkomst onbekend maar het blijft grappig, die naamgelijkenissen

www.huinegem.be