Emigranten

Piet van Hanegem

 Piet en Henk van Hanegem uit de Jannis-tak in 1899 op school in Cadzand 
 De complete Jannis-tak, vier gezinnen uit Cadzand, emigreerde rond 1900 naar Rochester in de USA 

Van Hanegem M/V Lft Geboren Geboorteplaats Vertrek 1) Schip Aankomst Overleden Overleden te Tak (vanaf gen.3)
Abraham m 22 23 May 1887 Cadzand 12 jan 1910 Nieuw Amsterdam 28 Mar 1910 oct 1971 Newark, Wayne, NY Jannis - Hendrik - Johannis Pieter
Abraham 1) m   0 11 Feb 1897 Zuidzande 02 Mrt 1897 Veendam 23 Mar 1897 Jannis - Hendrik - Jannis
Alexander 2) m 24 18 Mar 1886 Zuidzande 04 Mrt 1911 Rijndam 15 Mar 1911 2 feb 1965 Newark, Wayne, NY Abraham - Jannis - Jannis
Catharina 3) v   9 26 Feb 1881 Zuidzande 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 8 jan 1976 Newark, Wayne, NY Hendrik - Pieter
Cornelia 4) v   0 30 jun 1904 Zuidzande 01 Mrt 1905 Statendam 23 Mar 1905 28 dec 1969 Williamson, Wayne, NY Pieter - Jeremias - Pieter
Dina v 24 15 May 1867 Cadzand 01 May 1892 Spaarndam 19 May 1892 6 mei 1905 Marathon, Wisconsin Jannis - Hendrik
Dina 5) v 27 17 Sep 1885 Cadzand 05 Mar 1913 Rotterdam 20 Mar 1913 Wayne County NY Jannis - Hendrik- Johannis Pieter 
Dina v 13 13 Nov 1888 Cadzand 10 Mar 1902 Rijndam 23 Mar 1902 14 sep 1972 Marion, Wayne, NY Jannis - Hendrik - Pieter Johannis
Elisabeth 6) v 12 18 Jun 1877 Zuidzande 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 1 sep 1963 Palmyra, NY Hendrik - Pieter
Francois m   5 24 May 1899 Zuidzande 01 Mar 1905 Statendam 23 Mar 1905 3 jan 1976 Marion, Wayne, NY Pieter - Jeremias - Pieter
Hendrik 7) m 46 15 Mar 1842 Biervliet 06 Jun 1888 Zaandam 23 Jun 1888 26 apr 1906 Rochester, Monroe, NY Hendrik
Hendrik 8) m 43 30 Jul 1858 Cadzand 10 Mar 1902 Rijndam 23 Mar 1902 16 Feb 1924 Rochester, Monroe, NY Jannis - Hendrik
Hendrik m 18 11 Jun 1883 Cadzand 10 Mar 1902 Rotterdam 4 nov 1901 8 mei 1957 Rochester, Monroe, NY Jannis - Hendrik - Hendrik
Hendrik m 18 08 Oct 1892 Cadzand 04 Mrt 1911 Rijndam 15 Mrt 1911 1 nov 1987 Williamson, Wayne, NY Jannis - Hendrik- Johannis Pieter 
Izaak Abraham 9) m 21 2 jul 1907 Retranchement 01 Sep 1928 1e Nieuw Amsterdam 28 sep 1928 1 aug 1978 Rochester, Monroe, NY Abraham - Jannis - Izaak Abraham - Abraham
24 Mrt 1933 2e Westernland 3 Apr 1933
3e als geallieerd soldaat +/- 1945
Janna 10) v 22 03 Apr 1889 Cadzand 12 feb 1912 Noordam 27 feb 1912 Sodus? e.v. Johannis Risseeuw Jannis - Hendrik - Johannis Pieter
Janneke Pieternella 10) v 17 03 Jan 1894 Cadzand 18 sep 1911 Noordam 03 Oct 1911 Jannis - Hendrik - Johannis Pieter
Jannis m 25 11 Oct 1871 Cadzand 02 Mrt 1897 Veendam 23 Mar 1897 12 Sep 1931 Rochester, Monroe, NY Jannis - Hendrik
Jannis m 10 03 Oct 1879 Zuidzande 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 4 apr 1969 Palmyra, NY Hendrik - Pieter
Jannis 15) m 23 28 Dec 1882 Zuidzande 10 Mrt 1906 Statendam 22 Mar 1906 1976 Arcadia, Wayne NY Abraham - Jannis - Jannis
Johannes Pieter m   9 15 jan 1902 Cadzand 18 sep 1911 Noordam 03 Oct 1911 31 oct 1964 Onondaga, NY Jannis - Hendrik- Johannis Pieter 
Johannis Pieter m 50 01 May 1861 Cadzand 18 sep 1911 Noordam 03 Oct 1911 18 Oct 1948 Arcadia, Wayne NY Jannis - Hendrik
Jozina v   2 29 Mar 1899 Cadzand 10 Mar 1902 Rijndam 23 Mar 1902 1 apr 1905 Williamson, Wayne, NY Jannis - Hendrik - Pieter Johannis
Katharina v 20 16 Aug 1881 Cadzand 10 Mar 1902 Rijndam 23 Mar 1902 28 jun 1920 Williamson, Wayne, NY Jannis - Hendrik - Pieter Johannis
Maria Jannetje 15) v   3 16 feb 1903 Retranchement 17 apr 1906 Potsdam 07 May 1906 26 Jul 1996 Marion, Wayne NY Abraham - Jannis - Jannis - Jannis
Maria Pieternella 16) v 40 16 Nov 1831 Retranchement 27 Feb 1872 Minnesota 28 Apr 1872 na 1910 Williamson , Wayne, NY Abraham
Neeltje v   3 28 jun 1901 Zuidzande 01 Mar 1905 Statendam 23 Mar 1905 07 Oct 1981 Marion, Wayne, NY Pieter - Jeremias - Pieter
Pieter Johannes m   8 17 Sep 1893 Cadzand 10 Mar 1902 Rijndam 23 Mar 1902 feb 1970 Lyons, Wayne County, NY Jannis - Hendrik - Pieter Johannis
Pieter Johannis m 48 22 May 1853 Cadzand 10 Mar 1902 Rijndam 23 Mar 1902 21 Jan 1920 Williamson, Wayne County NY Jannis - Hendrik
Pieter m 50 01 Feb 1840 IJzendijke 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 23 sep 1921 Palmyra, NY Hendrik
Pieter m 26 03 Sep 1878 Cadzand 01 Mar 1905 Statendam 23 Mar 1905 29 jan 1935 Marion, Wayne, NY Pieter - Jeremias
Sara v 46 01 Apr 1850 Cadzand 02 Mar 1897 Veendam 23 Mar 1897 1 jun 1933 Williamson, Wayne, NY Jannis - Hendrik
Suzanna v 15 06 Mar 1896 Cadzand 18 sep 1911 Noordam 03 Oct 1911 1917 New York State Jannis - Hendrik- Johannis Pieter 
Suzanna v   1 17 Mar 1903 Zuidzande 01 Mar 1905 Statendam 23 Mar 1905 04 Oct 1957 Marion, Wayne, NY Pieter - Jeremias - Pieter
Van Haneghem M/V Lft Geboren Geboorteplaats Vertrokken Schip Aankomst Overleden Woonplaats Tak (vanaf gen.3)
Daniel m   6 19 Nov 1883 Zuidzande 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 6 apr 1971 Palmyra, NY Hendrik - Pieter
Elisabeth v 56 05 Apr 1834 IJzendijke 1891 Maasdam 1891 12 Oct 1901 Walworth, Wayne, NY Hendrik
Hendrik 12) m 25 24 Dec 1866 Biervliet 1892 Maasdam 10 May 1892 1 jun 1946 Oostburg Hendrik - Johannes
Hendrik 13) m 15 29 Aug 1874 Zuidzande 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 27 mei 1936 Rochester, Monroe, NY Hendrik - Pieter
Jacob m 22 05 Apr 1882 Zuidzande 15 Oct 1904 1e Kroonland 25 Oct 1904 10 dec 1962 Rochester, Monroe, NY Hendrik - Johannes - Isaac
8 Feb 1908 2e Rijndam (gehuwd) 18 Feb 1908
Jacobus m 25 31 Jul 1864 Biervliet 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 6 mrt 1905 Brighton (Rochester), Monroe, NY Hendrik - Pieter
Janneke v 33 17 Jan 1879 Zuidzande 23 Mar 1912 Noordam 03 Apr 1912 27 sep 1973 Rochester, Monroe, NY Hendrik - Johannes - Isaac
Johannis Izaak 14) m 28 12 Feb 1896 Groede 24 apr 1924 1962 Grand Bend, Lambdon, Ontario, CAN Hendrik - Johannes - Hendrik
Magdalena v   3 11 Sep 1886 Zuidzande 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 22 apr 1976 Palmyra, NY Hendrik - Pieter
Maria v 17 08 Mar 1873 Biervliet 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 1 feb 1946 Rochester, Monroe, NY Hendrik - Pieter
Pieter 11) m 23 15 Feb 1869 Biervliet 1890/1891 28 Dec 1893 Ontario NY Hendrik - Johannes
Pieter m 19 08 Jan 1871 Biervliet 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 29 mrt 1939 Manchester, NY Hendrik - Pieter
Pieternella v 52 14 Feb 1838 IJzendijke 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 23 Apr 1925 Marion, Wayne, NY Hendrik
Pieternella v 22 15 Feb 1868 Biervliet 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 30 mei 1954 Ovid, Seneca County, NY Hendrik - Pieter
Suzanna v 24 22 Mar 1866 Biervliet 16 Apr 1890 Amsterdam 05 May 1890 10 sep 1929 Williamson, Wayne, NY Hendrik - Pieter

redstarline

Noten
Bron: Ton van Heusden's www.ancestors.nl, aangevuld met meer data, overlijdens, takken en scheepsinfo)

0) Exclusief nu nog levende personen. Enkele vertrekdata zijn overgenomen van bewezen medereizigers; de vertrekdata in de Burgerlijke Stand zijn soms onjuist (te laat)
1) Levend gearriveerd op Ellis Island 23 maart 1897, verdere informatie ontbreekt
2) Exacte vertrekdatum onbekend, waarschijnlijk uit Zuidzande. Hij vertrok alleen.
3) Exacte vertrekdatum uit Zuidzande onbekend, echter vermoedelijk 16.04.1890 aangezien twee mede-arriveerders met de Amsterdam op 05.05.1890 op 16.04.1890 vertrokken.
4) Vetrekdatum is vermoedelijk dezelfde als haar vader Pieter, moeder Pieternella Verduijn en haar drie (oudere) zussen en broer
5) Zij reisde samen met haar man Pieter van der Lijcke met de s.s. Rotterdam. Op 30.10.1918 te Wayne is ze hertrouwd. Begraven in Wayne County NY
6) Exacte vertrekdatum uit Zuidzande onbekend, echter vermoedelijk 16.04.1890 aangezien twee andere arriveerders met de Amsterdam op 05.05.1890 op 16.04.1890 vertrokken.
7) Bronnen: scheepsnaam Zaandam (ellisisland.org), vertrekdatum 06.06.1888 (ancestors.nl), aankomstdatum 23.06.1888 (norwayheritage.com)
8) Overlijdensdatum en -plaats zijn niet gekend. Zoon is in 1957 overleden te Rochester.
9) De BS registreerde het vertrek uit 1928 in 1930. Hij maakte drie reizen naar de USA, de laatste als geallieerd soldaat op de terugweg van de oorlog.
10) Janna trouwde 17.04.1912 te East Williamson Wayne USA met Johannis Risseeuw uit Zuizande, hun laatst bekende woonplaats (1934) was Sodus
10) Janneke Pieternella staat in de ELI-records als "Jannehe Hanegem". Nadere gegevens ontbreken.
11) Info met dank aan Frances Miller Seay, samen met Centina Wisse vertrokken uit Groede op 25.04.1892 resp. 05.09.1891 (BS, wsl. iets eerder)
12) In mei 1892 emigratie naar de USA, terugkeer uit USA, in 1895 getrouwd te Groede, erkenning van kind uit augustus 1892.
      Scheepsdocumenten vermelden geen vertrekdatum, alleen de bestemming Rochester Ohio, 2 stuks bagage en dat ie kon lezen of schrijven
13) Getrouwd in de USA. Hij emigreerde op 16-jarige leeftijd, zijn latere echtgenote emigreerde in hetzelfde jaar op een ander schip.
14) De reis liep waarschijnlijk niet via Ellis Island, zodat geen scheepsgegevens bekend zijn.
15) Maria Jannetje reisde samen met haar moeder Suzanna de Bruijne, bestemming Newark; haar vader Jannis was hen met de Statendam vooruit gereisd
16) Haven van vertrek was Liverpool (GB)

landarbeidersverhalen

 Landarbeiders - verhalen om te onthouden (Kees Slager) 
 Dit boek beschrijft de uitbuiting van arme landarbeiders door rijke boeren in de Zeeuwse kleipolders 

Van Cruyningen

 Behoudend maar buigzaam - Boeren in West-Zeeuws Vlaanderen 1650-1850 (P.J. van Cruyningen) 
 Dit proefschrift beschrijft de gevolgen van boeren-economie, hun genealogie en de diverse immigraties in de gemeente Sluis 

Emigranten
In de periode van 1840 tot 1920 emigreerden circa 12.000 personen uit West Zeeuwsch-Vlaanderen naar Noord-Amerika.
Over de periode tot 01.01.1970 waren het er ca. 15.000 (bron: Vergouwe 1993)
Tussen 1847 en 1895 emigreerden circa 500 emigranten vanuit West Zeeuwsch Vlaanderen naar Brazilië.
Noord-Amerika is in kaart gebracht door de genealoog Bram Vergouwe uit Breskens. Ton van Heusden zet dit onderzoek voort en publiceert op www.ancestors.nl.
Brazilië is in kaart gebracht door de archivaris J. de Hullu en G.A.C. van Vooren. Bert Voets heeft gepubliceerd op www.cadzandgeschiedenis.nl.
Bij beide migrantenstromen ging het in hoofdzaak om arme landarbeiders, op zoek naar een beter bestaan. De Van Haneg(h)ems gingen naar de USA, een enkeling naar Canada.

Brazilie

 Op een dag zullen ze ons vinden, Een Zeeuwse geschiedenis in Brazilië (Boek 159p, Ton Roos en Margje Eshuis) 
 Braziliaanse editie: Os Capixabas Holandeses (vert. Ruth Stefanie Berger, ISBN 978-90-8788-055-2) 
 Over de weinig succesvolle emigratie van 700 Zeeuwen tussen 1858 en 1862 naar Brazilië 

Aantallen
Vergouwe komt uit op circa 15.000 emigranten in de periode 1840-1970
Onderstaande tabel geeft 12.000 landverhuizers, maar daar komen nog een paar duizend bij:
- de oude gemeente Sluis incl. Heille en Sint Anna (bevolkingsregister vernietigd bij bombardement 11 october 1944)
- onderschatting van de aantallen, Vergouwe rekent met 15%
Opvallend:
De grootste percentages worden gescoord in de dorpen die tweehonderd jaar daarvoor een grote immigratie van protestantse hugenoten hadden meegemaakt
De nakomelingen van die mensen waren misschien ook niet gauw tevreden of er woonden in die dorpen inmiddels teveel mensen om te kunnen bestaan, wie zal het zeggen

Grove indicatie (De Hullu op www.grijsbaard.nl) van de aantallen protestantse immigranten per plaats in 1685/1686:
Aardenburg 156
Cadzand 88
Groede 264
Oostburg 194
Retranchement 25
Schoondijke 21
Sint Baafs 30
Zuidzande 38

aantallen emigranten wzv

 aantallen en percentages emigranten uit de huidige gemeente Sluis 
 excl. Sluis, Heille en Sint Anna, als gevolg van het bombardement op Sluis 11.10.1944 
 Bron: P.A. Lourens in Vergouwe's Emigranten naar Amerika (1993) 

vergouwe 1993

 Emigranten naar Amerika uit West Zeeuws-Vlaanderen 1840-1970 
 door A. Vergouwe, 1993, dit boek (237p incl. bijlagen) staat ook online als je goed zoekt 

Van Haneg(h)ems
De Van Hanegems en Van Haneghems woonden in de 19e eeuw in West Zeeuws-Vlaanderen, de huidige gemeente Sluis. De meesten waren arme landarbeiders.
Rond 1900 emigreerden velen naar de USA of trokken naar Breskens en werden daar visscher op Schelde en Noordzee.

landarbeiderskist
 Houten kist waarin een landarbeider z'n bezittingen bewaarde 
 De kist stond in het "kevent", uitgesproken als "cavane", de slaapplaats voor de knechten in de schuur of stal 
 In de 18e eeuw overnachtten de landarbeiders in een Vlaamse keet (pdf) 
 Bijna alle emigranten Van Haneg(h)em waren arme landarbeiders 

Maria Pieternella, samen met haar man Hendrik van der Veere, was in 1872 de eerste emigrant. Zij reisden met de s.s. Minnesota vanuit Liverpool (GB).
Tussen 1888 en 1913 emigreerden 48 Van Haneg(h)ems naar Noord-Amerika. In 1928 volgde nog Izaak Abraham.
De meesten waren arme landarbeiders uit Cadzand (20), Zuidzande (13), en Biervliet (8), op zoek naar een beter bestaan.
De jongste emigrant was 3 weken, de oudste 58 jaar.

Takken
Onder de emigranten rond 1900 waren vier families uit Cadzand, zijnde de complete Jannis-tak, die veelal gingen wonen nabij de stad Rochester in de staat New York, USA.
Uit de Retranchementse Abraham-tak vertrokken daarentegen slechts twee personen, zijnde de allereerste (1872) en de allerlaatste (1928) emigrant.
In de andere takken was het beeld minder extreem, grofweg de helft vertrok toen naar de USA, naar kleinere plaatsen als Palmyra, Marion, Newark, Williamson nabij Rochester.

Tussenstop in Boulogne-sur-Mer (F)
De emigrantenschepen maakten soms een tussenstop op de rede van Boulogne-sur-Mer, in noord Frankrijk.
Met hulpschepen werden daar nog meer emigranten en proviand ingenomen voor de oversteek naar de USA.

Boekje over de Quai des Paquebots

 Boekje over de emigrantenschepen in Boulogne-sur-Mer, gescoord op de Fête la mer 2019 
 Uitgave Fédération Régionale pour la Culture et le Patrimoine Maritimes Nord-Pas de Calais 

Na de oorlog werd in Boulogne een pier gebouwd zodat een voorhaven ontstond.

voorhaven Boulogne-sur-Mer

 De voorhaven van Boulogne-sur-Mer in 2015 (foto Rony Grooten 09.08.2015, Westenwind 5 Bft, laagwater) 
 Het hele rechterdeel is verzand. De foto is genomen bij doodtij; bij springtij staat het water nog een meter lager 
 Het is bijna niet voor te stellen dat hier vroeger grote oceaanstomers ankerden 
 Op 259°, 3100 zeemijlen ver (5700 km) ligt de bestemming: Ellis Island New York USA 

De emigrantenschepen maakten plaats voor industrie, de hoogoven mangaanfabriek (vanaf 1900) uit de deelgemeente Outreau verhuisde naar dichter bij zee en werd Comilog.
Overigens ooit (858) heete Outreau Walbodingehem, een -gem plaatsnaam dus
De mangaanfabriek sloot in 2003 en de veerdienst naar Engeland stopte in 2010. De visserij en het toerisme bleven. Migranten zitten tegenwoordig een eindje verderop, in Calais

industrie en toerisme

 Boulogne-sur-Mer in 2000: industrie en toerisme 

1902

 Hendrik "Hanegen" reisde in 1892 met de Maasdam via Rotterdam en Boulogne-sur-mer naar Ellis Island, New York USA 
 Later keerde hij weer terug, trouwde in 1895 met Sara Haartsen en overleed in 1946 te Oostburg (NL) 

Ellis Island New York

 Ellis Island, New York USA, aankomstplaats van 40 miljoen emigranten, 15.000 daarvan kwamen uit de huidige gemeente Sluis 

Schepen
Amsterdam
Maasdam
Nieuw Amsterdam
Noordam
Potsdam
Rijndam
Rotterdam
Spaarndam
Statendam
`

Bron: http://www.verenigingdelijn.nl)

Bemanningen
Op de websites van Ellisisland en Olive Tree staan ook bemanningsleden
Willem H(endrik) en Pieter A(driaan) van Hanegem waren zeelui, geen emigrant

Pieter A

 Pieter Adriaan van Hanegem was geen emigrant maar zeeman en loods te Vlissingen 

www.huinegem.be